Τι χαρακτηρίζεται ως έγκλημα πολέμου;

 γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας

Σύμφωνα με το Διεθνές Ποινικό Δίκαιο, που ουσιαστικά θεσπίστηκε με τη συνθήκη των Βερσαλλιών στις 28 Ιουνίου του 2019 και εφαρμόστηκε μετά τον Β΄παγκόσμιο πόλεμο, Έγκλημα πολέμου χαρακτηρίζεται κάθε προσβολή της ηθικής και του κύρους των διεθνών νόμων, συνθηκών και συμβάσεων, η οποία συνέβη κατά τη διάρκεια πολέμου και οι φερόμενοι ως εγκληματίες πολέμου προσάγονται στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπου δικάζονται για τα εγκλήματά τους καθ΄ όσον αυτό  καθίσταται αρμόδιο.

   Αυτός ο γενικός χαρακτηρισμός καταλαβαίνει κανείς ότι εφαρμόζεται κατά περίπτωση και κατά το δοκούν από τους ισχυρούς του κόσμου. Το λέω αυτό διότι αμέσως με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, άρχισαν και οι κατηγορίες των Δυτικών ότι διαπράττονται εγκλήματα πολέμου και ήδη έχουν χαρακτηριστεί κάποιοι ως εγκληματίες πολέμου. Αντικειμενικά να δει κανείς έναν πόλεμο, ή μια στρατιωτική εισβολή ενός κράτους σε ένα κράτος θα διαπιστώσει, θα κατανοήσει ότι δεν μπορεί παρά να συμβούν βίαιες, αδιανότητες καταστάσεις. Ο πόλεμος εκ των πραγμάτων, από γεννήσεώς του είναι βίαιος. Δεν γίνεται διαφορετικά. Δεν είναι γλέντι σε γάμο ή πάρτυ με φωτοβολίδες. Και αυτό το γνωρίζουν όλοι.Φυσικά πολλές καταστάσεις στη διάρκεια ενός πολέμου μπορούν να αποφευχθούν, πχ βιασμοί, εκτελέσεις αμάχων, χρησιμοποίηση χημικών όπλων κτλ, όμως ποιος μπορεί μέσα σε ένα χάος να δημιουργήσει μία τάξη. Κανένας. Μέσα στη ζούγκλα ενός πολέμου, ο άνθρωπος γίνεται αγρίμι, θηρίο και κατασπαράζει ότι έχει κριθεί πως είναι εχθρός και αντίπαλος. 

  Διαβάζοντας για  τις τελευταίες ανά τον κόσμο πολεμικές συρράξεις θα διαπιστώσει κανείς πως έχουν απαγγελθεί κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου σε ορισμένες περιπτώσεις και πως μόνο λίγοι έχουν καταδικαστεί ως εγκληματίες πολέμου. Όταν μιλάμε για εγκληματίες πολέμου ο νους μας πηγαίνει σίγουρα στον Β΄παγκόσμιο πόλεμο και στους Ναζιστές της Γερμανίας. Μετά την ήττα του Χίτλερ,  πραγματοποιήθηκε σε εύλογο χρονικό διάστημα η δίκη της Νυρεμβέργης, που αφορούσε κυρίως την περίοδο του Ολοκαυτώματος. Το Διεθνές Δικαστήριο επιβάλλει τη θανατική ποινή σε 12 κατηγορουμένους (Γκέριγκ, Ρίμπεντροπ, Κάιτελ, Καλτενμπρούνερ, Ρόζενμπεργκ, Φρανκ, Φρικ, Στρέιχερ, Ζάουκελ, Γιόντλ, Ζάις-Ίνκαρτ και Μπόρμαν). Τρεις καταδικάστηκαν σε ισόβια φυλάκιση (ο Ες, ο υπουργός οικονομικών Βάλτερ Φουνκ και ο Ρέντερ). Τέσσερα άτομα καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης από 10 έως 20 έτη (Ντένιτς, Σιράχ, Σπέερ και Νόιρατ). Το δικαστήριο αθώωσε τρεις κατηγορουμένους: τον Χίαλμαρ Σαχτ (υπουργός οικονομικών), τον Φραντς φον Πάπεν (ένας Γερμανός πολιτικός που διαδραμάτισε καίριο ρόλο στο διορισμό του Χίτλερ ως καγκελαρίου) και τον Χανς Φρίτζε (επικεφαλής του τύπου και του ραδιοφώνου).

Εγκλήματα πολέμου έχουμε και σε άλλες φυσικά πολεμικές συγκρούσεις που δυστηχώς οι εμπνευστές, οι εκτελεστές και οι ηθικοί αυτουργοί έμειναν ατιμώρητοι. Ας αναφέρουμε ορισμένα:

α. Η “σφαγή του Μι Λάι”. Είναι η μαζική δολοφονία άοπλων πολιτών στο Νότιο Βιετνάμ από Αμερικανούς στρατιώτες στις 16 Μαρτίου 1968. 

β. 1937. Οι Ιταλικές δυνάμεις σκοτώνουν 30.000 αθώους πολίτες της Αιθιοπίας

γ. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στις 16 Φεβρουαρίου του 1942, 21 νοσοκόμες από την Αυστραλία δολοφονήθηκαν από Ιάπωνες στρατιώτες στο νησί Μπάνγκα της Ινδονησίας.

δ.9 Απριλίου 1948:107 Παλαιστίνιοι άμαχοι δολοφονούνται από Ισραηλίτες, μέσα σε μια νύχτα, με τα περισσότερα θύματα να είναι γυναίκες και παιδιά.

ε. 13 Απριλίου 1945: Οι Γερμανοί εκτέλεσαν 1.016 κρατούμενους του στρατοπέδου συγκέντρωσης Μιτελμπάου-Ντόρα, κοντά στη βόρεια πόλη της Γερμανίας Γκαρντελέγκεν.

στ. 1974: Οι Τούρκοι κατά την διάρκεια της Εισβολής στην Κύπρο, συλλαμβάνουν, σκοτώνουν αμάχους και βιάζουν γυναίκες. 

ζ. 13 Δεκεμβρίου του 1943: Η σφαγή των Καλαβρύτων 

Αλήθεια σε πόσες από τις παραπάνω περιπτώσεις έχουν απαγγελθεί επίσημες κατηγορίες κατά προσώπων που πρωτοστάτησαν στα παραπάνω εγκλήματα; Σε ελάχιστες. Και μόνο αυτό δεικνύει ότι ο ίδιος ο πόλεμος δημιουργεί τόσο χάος, που δύσκολα μπορεί κάποιος και διακρίνει, που ξεκινά η ορθότητα των μέσων που χρησιμοποιούνται για την επικράτηση επί του αντιπάλου και που τελειώνει. Σίγουρα κάποιος που παρατηρεί εκ των έξω, θα υποστηρίξει ότι μπορούν να δοθούν διαταγές που απαγορεύουν το ένα και το άλλο, δηλαδή: μην σκοτώνεται αιχμαλώτους, αθώους πολίτες, μην βιάζεται γυναίκες, προστατεύστε τις εγκύους κτλ. 

Δεν είμαι σίγουρος όμως πόσο το αγρίμι ο άνθρωπος μπορεί να μην ακονίσει νύχια και δόντια. 

Στο τέλος κάθε πολεμικής σύρραξης, στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ο ισχυρός επιβάλλει τους δικούς του όρους και καθορίζει την τροπή των πραγμάτων.