Πίσω από τις κολόνες (η ξεχασμένη ιστορία της Φανής, της Φανούλας)

 

 γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας

Την είχα δει για πρώτη φορά πολύ μικρός θυμάμαι, θα ήμουν και 8 χρονών, να κάθεται όρθια στηριζόμενη σε στύλο της ΔΕΗ στην μικρή γειτονιά που έμενα. Έρχεται στον νου μου, η λεπτή κορμοστασιά της, το αχτένιστο αρύ μαλί της, το αμίλητο στεγνό πρόσωπό, χαρακωμένο από τις σκέψεις και τις έννοιες, από κάποια θαρρείς περίεργη καταφρόνια, και ένα βαρύ μειδίασμα που ταξίδευε αδιόρατα, σε κάθε κίνησή της, που δεν ήξερες αν σε παρέπεμπε σε πόνο ή σε χνάρια χαράς. Το δεύτερο θεωρούσα πως ήταν απίθανο.

Οι απορίες μας για την Φανή ήταν πολλές, αλλά ποτέ δεν εύρισκαν απαντήσεις. Οι μεγαλύτεροι, οι γονείς μας απέφευγαν να μιλήσουν. Αυτό όμως που δεν μπορούσαν να μας κρύψουν, γιατί το ζούσαμε όλα τα παιδιά ήταν η γελαστική διάθεση με την οποία εμείς τα σώφρονα παιδιά αντιμετωπίζαμε την Ανθή. Σαν ένα περιθώριο τετραδίου, που έπρεπε να το μουντζουρώνουμε.

Ζούσε με την γιαγιά της σε μια γερασμένη μπαράγκα, απ΄ όπου έμπαινε το κρύο και η μοναξιά. Οι δύο πλευρές της παράγκας ήταν πλινθόχτιστες και οι άλλες με τσιμεντολιθους. Ένα μικρό ακατάσταστο σπιτάκι κάπου εκεί στην άκρη του δρόμου προς την Εκκλησία.

Το καθημερινό της φαγητο, σαν σκύβαλλα του δρόμου. Το τσουκάλι πάντα άχνιζε, άλλά καθώς προχωρούσε η μέρα, πάντα μασούσε κάτι στο στόμα της. Μια φέτα χωμί, κάποιο λαχανικό, ήθελε θαρρείς να έχει την γεύση της ζωής μέσα στο στόμα της.

Δεν μιλούσε σχεδόν σε κανένα, πληροφορίες για την παιδική της ηλικία δεν υπάρχαν. Οι γονείς χάθηκαν μέσα στον χρόνο και αυτή αφέθηκε στην αγκαλιά της απαιτητικής και δεσποτικής γιαγιάς. Μεγάλωνε κλεισμένη στο καβούκι της, με μια ζακετούλα να καλύπτει τους ασθενικούς ώμους της. Φλερτ στην ζωή της δεν γνώρισε, αν και υπήρχε μια φήμη ότι το σαλεμένο της μυαλό, ακρωτηριάστηκε ακόμα περισσότερο από μια ερωτική απογοήτευση. Έτσι δεν γνώρισε και τον σαρκικό έρωτα. Παρθένα στην μοναχική ζωή της.

Η πίεση της γιαγιας, μια πίεση που δεν καταλάβαμε ποτέ, που δεν μπορέσαμε να κατανοήσουμε ποτε, δημιούργησε κάγκελα παντού. Στο σπίτι, στην αυλή ακόμα και στον μπαξέ. Κάπου κάπου, συμμετέχοντας στις συζητήσεις έβγαζε κάποιες λέξεις από το στόμα της, σαν ήχους παράξενους και από άλλο κόσμο. Τον κόσμο της.

Και επειδή ο κόσμο της, δεν συμβάδιζε με τον δικό μας, αποφάσισε να υποταχτεί. Θα την πάντρευαν καθώς πλησίαζε και ο θάνατος της γιαγιάς με ένα συνδημότη, για να έχει ένα αποκούμπι στην ζωή της. Ο γάμος έγινε βράδυ, όπως σκοτάδι είχε και στην ψυχή της. Οι γυναίκες της γειτονιάς καταπιάστηκαν από νωρίς με τις προετοιμασίες του γάμου της, και κάποιες μίλησαν όχι με κακία για μια μεταμόρφωση ενός ασχημόπαπου. Τα ανθάκια από τον κήπο της στόλιζαν τα αραιά μαλλιά της.

Στην Εκκλησιά όλο το χωριό, να γεμίσει το περιθώριο της ζωής μας.

Αργά πολύ αργά μάθαμε ότι η Φανή έφυγε από το νυφικό κρεβάτι και επέστρεψε στην παράγκα της. Από τότε που έφυγα ακόμα δεν έχω ακούσει νέα της. Μάλλον θα χάθηκε και αυτή όπως τα ανθάκια του κήπου της. 

 Μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα την έκαναν να περιθωριοποιείται από μόνη της αν και η υπόλοιπη υγιής κοινωνία του χωριού ποτέ δεν την είχε διαγράψει από την ζωή της. Πάντα την καλούσαν στις γυναικείες συζητήσει, αλλά πάντα απέφευγε την συντροφιά.

Συνηθισμένη σκηνή, στα πλαίσια μιας εννοούμενης καλής συμπεριφοράς οι γυναίκες όταν κατέβαιναν στο περίπτερο δίπλα από την αλάνα του γηπέδου, την φώναζαν να πάει και να καθίσει στην παρέα τους αλλά μέχρι εκεί. Η ίδια η Φανούλα καθότανε παράμερα και δεν συμμετείχε καθόλου.  
Η Φανή δεν βοηθούσε την κατάσταση και με την συμπεριφορά της. Κλεινότανε όλο και περισσότερο στον κόσμο της και δεν έβγαζε καμιά μιλιά . Λες και ήθελε να πνίξει και να κρατήσει μέσα της όλες τις λέξεις του κόσμου, όλο της το βιος, μικρό ή μεγάλο κανείς δεν έμαθε ποτέ. Η καρδιά της ένας καλά κρυμμένος θυσαυρός. Φορούσε πάντα ρούχα χρώματος σκούρου, με ιδιαίτερη έμφαση στα γκρίζα και τα μαύρα, αν και δεν θα θα ταίριαζε κάτι άλλο στην περίπτωσή της. Η ζακέτα επιμελώς μπαλωμένη και η στενή της φουστίτσα, κάλυπτε τα μικρά κοκκάλινα πόδια της. Περπατούσε σχεδόν σέρνοντας τα πόδια της στην χωμάτινη γη, μια γη που μετά βίας την άντεχε. Είχε εκείνο το περπάτημα του ετοιμοθάνατου όνειρου, το περπάτημα της νυσταγμένης ζωής, της έτοιμης από καιρό να πέσει και να κοιμηθεί στον αιώνα των αιώνων. Η Φανή ζούσε μέσα στην δική της κόλαση, στο δικό της κοινωνικό αδιέξοδο, στην σιδερόφρακτη φυλακή της.

Κάπου κάπου ξεπρόβαλε με το μικρό τσαπάκι στον λαχανόκηπο της θείας της, σκαλίζοντας τις ντοματιές, τις πιπεριές, τις μαλιτζάνες. Όταν περνούσε κάποιος γνωστός σήκωνε το κεφάλι σαν κάτι να ζητούσε, σαν να ήθελε να πει μια κουβέντα, να ανταλλάξει έναν χαιρετισμό, αλλά έβγαζε εκείνο το τρεμουλιαστό μειδίαμα, όμοιο με κατηφόρα θανάτου, ίδιο με την διαδρομή προς την τελευταία κοίμηση. Η Φανή πίστευα ότι κοιμότανε ενώ ζούσε στον άλλο κόσμο. Παρέα με αγγέλους ή διαόλους δεν ξέρω, δεν γνωρίζα τις σκέψεις της, δεν συζητούσα τα όνειρά της, ήμουν πολύ μικρός και αυτή πολύ μεγάλη για να ανταλλάσει κουβέντες μαζί μου. Ένα γεια σου Φανούλα έφτανε αλλά εκείνη ποτέ δεν μου έλεγε κάτι. Μόνο κουνούσε το κεφάλι της σαν να το θεωρούσε δεδομένο τον χαιρετισμό μου και προσπερνούσε την κίνησή μου σαν να έλεγε  εγώ φεύγω και πάω στον κόσμο μου, φεύγω γιατί με περιμένουν......Ποιοι; 
Πολλά χρόνια αργότερα, αφού απεβίωσε η γιαγιά της τα ίχνη της χάθηκαν. Κάποιοι ανέφεραν στις συζητήσεις των καφενείων και στα κουτσομπολιά των γυναικών, ότι βρισκότανε σε μοναστήρι παρακείμενης περιοχής και άλλη την εντόπισαν σε Κεφαλοχώρι του Κάμπου, πλησίον της δικής μας Κοινότητας, του Στρυμονικού. 
Η Φανή, η Φανούλα για όλους μας, στα 70 χρόνια της,  αποχαιρέτησε την ζωή μια ανοιξιάτικη μέρα του Φλεβάρη το 2014. Η σωρός της μεταφέρθηκε στην πατρίδα της το Στρυμονικό και τοποθετήθηκε εκεί που η αιώνια κοίμηση θα την ξεκουράζει από την μοναξιά και το περιθώριο. Αγκαλιά, είμαι σίγουρος πλέον για αυτό, με τους αγγέλους. Καλό της ταξίδι

============================================
 

Παρατήρηση: Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις είναι συμπτωματική και  απλώς βοηθά την φαντασία και ενισχύει την ιστορία.