Τρίτη 14 Μαρτίου 2023

ΚΡΑΥΓΕΣ ΕΝΟΣ ΣΚΥΛΟΥ :από την Ποιητική Συλλογή ΑΠΑΝΘΙΣΜΑΤΑ /2018 / ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΚΟΓΚΑΣ


 

Α
 
Προσπάθησα, να μάθω τη γλώσσα των ανθρώπων. 
Αλήθεια!
Κάθε που ανοιγόκλειναν ασπρόμαυρα τα χείλη τους, 
κολλούσα τα δικά μου. Ανώφελο!
Στον ύπνο μου έβλεπα εφιάλτες, 
τους Κύκλωπες στους δρόμους. 
 
Δεν κατανοούσα,
πάλευαν να γίνουν καλύτεροι, πιστοί, 
μα όταν ξέπλεκαν το λουρί από το λαιμό μου
κι έκλειναν την πόρτα του σπιτιού μας
κυριαρχούσε η αντωνυμία του εγώ
και το ουσιαστικό του εγωισμού!
 
B
 
Ο κύριος μου μόνος πια, 
με αναμνήσεις από τεμαχισμένες εποχές.
Πότε φωτιά, πότε πάγος μέσα στη ψυχή και πάνω στο σώμα.  
Έξυνε το αριστερό πόδι,  τα δύσκολα πρωινά με τις υγρασίες, 
ένα θραύσμα πολέμου. 
Έξυνε και μένα στο κάτω μέρος της κοιλιάς.
Εγώ του έγλυφα τα χέρια, κουνούσα την ουρά. Σκυλίσιες συνήθειες! 
Αγαπούσε την ειρήνη, 
την ομορφιά των κάμπων και των βουνών.
Να είχε τη δύναμη να τα δρασκελίσει. Δίπλα του και εγώ.
 
Μια μέρα δεν άντεξε.
Ακούστηκαν οι σειρήνες, άρπαξε το τουφέκι του,
πήρε τα φυσίγγια του, κίνησε για τα σύνορα.
Το γαύγισμά μου απλώς αντήχησε στα βουνά και στους κάμπους του. 
Είχα ακούσει βέβαια εκείνη τη ρήση:
Αν αγαπάς την ειρήνη ετοιμάσου για πόλεμο 
Κουλουριάστηκα κάτω από τις σκάλες.
Δεν γρύλλισα. Κοιτούσα τα βήματα του στη λάσπη.
 
Γ.
 
Μυρίζω τη ζωή και το θάνατο
Του κυρίου μου αρνούμαι  το πένθος





Δευτέρα 13 Μαρτίου 2023

Η ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΝΗΠΙΩΝ

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας 

    


Η σφαγή των νηπίων είναι ένα τραγικό γεγονός που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη και αφορά στην θανάτωση όλων των παιδιών από δύο ετών και κάτω ύστερα από εντολή του Βασιλιά Ηρώδη του Μέγα της Ιουδαίας, όταν αυτός κατάλαβε ότι εξαπατήθηκε από τους Μάγους που προσκύνησαν τον Ιησού Χριστό κατά τη γέννησή του και του είχαν υποσχεθεί ότι θα επιστρέψουν στο παλάτι  να του πούνε που ακριβώς γεννήθηκε ο νέος βασιλιάς ώστε να μεταβεί και αυτός και να τον προσκυνήσει.

      Το γεγονός αυτό καταγράφεται μονάχα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Κανένας άλλος Ευαγγελιστής δεν αναφέρει αυτό το βίαιο γεγονός.

 Ας διαβάσουμε πως περιγράφεται το γεγονός στην Καινή Διαθήκη:

 σφαγὴ τῶν νηπίων τῆς Βηθλεὲμ ἀπὸ τὸν ῾Ηρώδην

[Κατά Ματθαίον: 2,16-18] 

16 Τότε Ἡρῴδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων.

17 Τότε ἐπληρώθη τὸ ρηθὲν ὑπὸ Ἱερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος·

18 φωνὴ ἐν Ραμᾷ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς· Ραχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς, καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν.

Μετάφραση

16 Τότε ὁ Ἡρώδης, ἐπειδὴ εἶδε ὅτι ἐξαπατήθηκε ἀπὸ τοὺς μάγους, ἐθύμωσε πάρα πολὺ καὶ ἔστειλε καὶ ἐσκότωσε ὅλα τὰ παιδιὰ εἰς τὴν Βηθλεὲμ καὶ εἰς ὅλα τὰ περίχωρά της ἀπὸ δύο ἐτῶν καὶ κάτω, σύμφωνα πρὸς τὸν χρόνον, τὸν ὁποῖον ἐξακρίβωσε ἀπὸ τοὺς μάγους.

17 Τότε ἐκπληρώθηκε ἐκεῖνο ποὺ ἐλέχθη διὰ τοῦ Ἱερεμία τοῦ προφήτου,

18 «Φωνὴ ἀκούσθηκε εἰς τὴν Ραμά, θρῆνος, κλάμα καὶ μεγάλος ὀδυρμός. Ἦτο ἡ Ραχὴλ ποὺ ἔκλαιε τὰ παιδιά της καὶ δὲν ἤθελε νὰ παρηγορηθῇ, διότι δὲν ὑπάρχουν πλέον.

       Είναι γνωστό ότι ο Ηρώδης ο Μέγας βασίλευσε στην Ιουδαία από το 37π.Χ μέχρι και το 4π.Χ χρονιά του θανάτου του. Συμπερασματικά και αφού έδωσε εντολή να θανατωθούν τα νήπια από δύο ετών και κάτω, ο Ιησούς γεννήθηκε τουλάχιστον  το 7 ή 6 π.Χ. 

Σχετικά με το γεγονός αυτό επισημαίνουμε ότι:

 

Ø Υπάρχει έντονος προβληματισμός στις τάξεις των θεολόγων και των ερευνητών σχετικά με την ιστορική αλήθεια του γεγονότος.

Ø Δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά από τον ιστορικό της εποχής εκείνης Φλάβιο Ιώσηπο ο οποίος έζησε από το 37 – 100 μ.Χ.

Ø Η ιστορία της σφαγής των νηπίων αναφέρεται στο απόκρυφο ευαγγέλιο ή πρωτο- ευαγγέλιο του Ιακώβου και πιο συγκεκριμένα στις παραγράφους 22 και 23: «22. 1. Όταν κατάλαβε ο Ηρώδης οτι τον ξεγέλασαν οι μάγοι, οργίστηκε και έστειλε φονιάδες παραγγέλνοντας τους: «Σκοτώστε τα βρέφη απο δύο χρονών και κάτω». 2. Όταν άκουσε η Μαριάμ ότι σκοτώνουν τα βρέφη, φοβισμένη πήρε το παιδί, το σπαργάνωσε και το έκρυψε σε ένα παχνί βοδιών. 3. Η δε Ελισάβετ όταν πληροφορήθηκε ότι ψάχνουν τον Ιωάννη, τον άρπαξε και κατευθύνθηκε προς την ορεινή περιοχή, ψάχνοντας χώρο για να τον κρύψει, αλλά χώρος για κρύψιμο δεν υπήρχε. Αναστέναξε τότε η Ελισάβετ με δυνατή φωνή και είπε: «Όρος Θεού δέξου τη μητέρα με το παιδί της». Και επειδή η Ελισάβετ δεν μπορούσε να ανέβει, αμέσως σχίστηκε το όρος και την δέχτηκε. Υπήρχε φως που τους φώτιζε, γιατί άγγελος Κυρίου ήταν μαζί τους και τους προστάτευε. 23. 1. Ο Ηρώδης έψαχνε τον Ιωάννη και έστειλε υπηρέτες στον Ζαχαρία ρωτώντας: «Πού έκρυψες τον γιο σου; «Αυτός τους αποκρίθηκε: «Εγώ είμαι λειτουργός του Θεού και βρίσκομαι στο Ναό του Κυρίου, δεν ξέρω που είναι ο γιος μου». 2. Έφυγαν οι υπηρέτες και ανακοίνωσαν στον Ηρώδη όλα αυτά. Οργισμένος ο Ηρώδης είπε: «Ο γιος του θα βασιλέψει στο Ισραήλ». Έστειλε πάλι υπηρέτες σε αυτόν ρωτώντας: «Πες την αλήθεια, που είναι ο γιος σου; Γνωρίζεις καλά ότι η ζωή σου είναι στα χέρια μου». 3. Και είπε ο Ζαχαρίας: «Μάρτυρας του Θεού θα γίνω αν χύσεις το αίμα μου, γιατί την ψυχή μου θα τη δεχτεί ο Δεσπότης, αφού αίμα αθώο χύνεις στα πρόθυρα του Ναού του Κυρίου». Στο γλυκοχάραμα σκότωσαν τον Ζαχαρία, οι υιοί όμως του Ισραήλ δεν γνώριζαν το φόνο.»

Ø Αναφορά γίνεται και στο απόκρυφο ευαγγέλιο του Νικόδημου (Πρακτικά της δίκης του Ιησού) ως ακολούθως: «…Και όταν άκουσε ο Ηρώδης από τους Μάγους ότι γεννήθηκε ένας βασιλιάς, θέλησε να τον σκοτώσει. Το έμαθε ο πατέρας του ο Ιωσήφ, τον πήρε μαζί με την μητέρα του και φύγαν στην Αίγυπτο. Και όταν τ΄ άκουσε ο Ηρώδης αφάνισε τα παιδιά των Εβραίων που γεννήθηκαν στην Βηθλεέμ.»

Ø Ο ρωμαίος ιστορικός Μακρόβιος Αμβρόσιος Θεοδόσιος, που έζησε τον 5ο αιώνα, αναφέρει σε έργο του, ότι ανάμεσα στα θύματα ήταν και ο μικρός γιος του Ηρώδη, Αντίπατρος, για τον οποίο ο παρανοϊκός βασιλιάς είπε το εξής αμίμητο: «Κρείσσον Ηρώδου ύα είναι, ή υία» («Καλλίτερα να είναι κάποιος χοίρος του Ηρώδη παρά γιος του»).

Ø Ο αμερικανός καθολικός ιερωμένος Ρέιμοντ Μπράουν (1928-1998) αναφερόμενος στο γεγονός λέει ότι επειδή ο πληθυσμός της Βηθλεέμ την εποχή εκείνη δεν ξεπερνούσε τους 1000 κατοίκους ο αριθμός των νεκρών βρεφών δεν θα ήταν μεγάλος (Έχουν γραφεί σε πηγές ότι ο αριθμός των θανατωμένων βρεφών ήταν 14.000 ή 144.000) Στην «Καθολική εγκυκλοπαίδεια» γίνεται λόγος για λίγα παιδιά μικρά που δεν ξεπερνούν σε αριθμό τα 20.

Ø Σε άρθρο τού ομότιμου καθηγητή τής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Γεωργίου Π. Πατρώνου, με τίτλο: "Η σφαγή τών νηπίων κατά την Καινή Διαθήκη", που δημοσιεύθηκε στο ένθετο περιοδικό "Ιστορικά" (Νο 216), τής Ελευθεροτυπίας 18 Δεκεμβρίου 2003 σελ. 34-41,διαβάζουμε εξαιρετικές προσεγγίσεις πάνω στο θέμα αυτό, όσο αφορά την ιστορικότητα, τον αριθμό 14.000 αλλά και γενικότερα τον συμβολισμό του γεγονότος.

Ø Στα αρχεία της ιστορίας της ιατρικής 2018, 35(6):811-814  πάνω στο θέμα των νοσημάτων του βασιλιά Ηρώδη βρίσκουμε το ακόλουθο εδάφιο:«…Στον χριστιανικό κόσμο παραμένει απεχθής λόγω της διαταγής του για τη σφαγή των νηπίων της Βηθλεέμ, … ενέργεια η οποία αμφισβητείται όχι ως προς την πράξη αλλά ως προς τον αριθμό των θυμάτων8 και πιθανολογείται σφαγή 20 περίπου νηπίων, αφού η Βηθλεέμ ήταν ένα μικρό και άσημο χωριό9 με τον αριθμό των σφαγιασθέντων 14.000 νηπίων να παραμένει στα όρια της θρησκευτικής μυθοπλασίας

Ø Ο αμερικανός Καινοδιαθηκολόγος Ντάνιελ Χάρινγκτον (1940-2014) εκφράζει τις αμφιβολίες του για την ιστορικότητα της σφαγής των νηπίων.

Ø Το περιοδικό «National Geographic» σε έρευνά του, αθωώνει τον Ηρώδη.

Ø Ο Ούγγρος θεολόγος Γκέζα Βέρμες (1924-2013) και ο αμερικανός συνάδελφός του Εντ Σόντερς (1937) θεωρούν τη σφαγή των νηπίων «δημιουργική αγιογραφία».

 

Λοιπά

 

Ο χριστιανικός κόσμος, που θεωρεί τα θανατωθέντα νήπια ως τους πρώτους μάρτυρες της πίστης, τιμά τη μνήμη τους κάθε χρόνο στις 28 Δεκεμβρίου (Καθολική Εκκλησία) και στις 29 Δεκεμβρίου (Ορθόδοξη Εκκλησία).

 

Απολυτίκιο

Ως θύματα δεκτά, ως νεόδρεπτα ρόδα και θεία απαρχή, και νεόθυτοι άρνες, Χριστώ τω ώσπερ νήπιον, γεννηθέντι προσήχθητε, αγνά Νήπια, την του Ηρώδου κακίαν, στηλιτεύοντα και δυσωπούντα απαύστως, υπέρ των ψυχών ημών.

 

 

Πηγές :

 

Ø Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο

Ø Απόκρυφο Ευαγγέλιο του Ιακώβου

Ø Απόκρυφο Ευαγγέλιο του Νικόδημου (Πρακτικά της Δίκης του Ιησού)

Ø Ιστορία της Ιατρικής (Τα νοσήματα του Ηρώδη)

Ø Βικιπαίδεια

Ø Ιστοσελίδα: https://www.sansimera.gr/articles/867

Ø Ιστοσελίδα: https://www.oodegr.com/oode/grafi/kd/nipia.htm

Ø  Ιστοσελίδα: https://autochthonesellhnes.blogspot.com/2017/11/blog-post_92.html



ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΓΟΝΕΩΝ /ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΚΟΓΚΑΣ

 



Ανεκπλήρωτη η επιθυμία,
να γεννηθώ πρωτόπλαστος του Θεού. 
Πρωτότοκος της μάνας γης.

Καταδικάστηκα εσαεί, 
να βλέπω στο εδώ,  
το φως αιώνες μετά,
κουβαλώντας στις πλάτες
τις αμαρτίες όλων αυτών των γονέων. 

Στο σκονισμένο δισάκι μου
Πάντοτε είχα ένα μήλο δαγκωμένο.

Κυριακή 12 Μαρτίου 2023

Η ζωή συνεχίζεται...

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας


 

βεβαίως και συνεχίζεται. Ποιος μπορεί να το αμφισβητήσει; Κάθε μέρα χάνονται συνάνθρωποί μας, κοντινά και μακρινά αδέλφια, γιατί τι άλλο μπορεί να είναι ο συνάνθρωπός μας παρά αδελφός, και όσο απομακρυνόμαστε από το χρονικό σημείο της απώλειας, τόσο ο πόνος μαλακώνει κι ύστερα σιγά- σιγά η καρδιά και το σώμα επανέρχονται στους κανονικούς ρυθμούς τους. 
   Κάποιοι που συγγενεύουν άμεσα με τον πόνο αργούν να ξεχάσουν, και ακροβατούν μεταξύ της φθοράς και της αφθαρσίας, μεταξύ του ψέματος και της αλήθειας, μεταξύ του απαράδεκτου και του παραδεκτού, μεταξύ των αντιθέτων. 
   Όμως η ζωή συνεχίζεται. Θα σηκωθούν όλοι, θα πληθούν, θα ντυθούν θα πάνε στις εργασίες τους. Ίσως όχι με τον ίδιο τρόπο, όχι με την ίδια ταχύτητα, την ίδια ορμή, αλλά θα πάνε. Οι μηχανές και πάλι θα ανάψουν, η καρδιά και πάλι θα σκιρτήσει και η ψυχή ξανά θα φτερουγίσει τριγύρω. Και μέσα από αυτό το ψηφιδωτό της καθημερινότητας θα λείπουν κάποιες ψηφίδες, ίσως οι ομορφότερες, αλλά και πάλι θα παραμένει ένα όμορφο ψηφιδωτό. Η ζωή μας. 
   Το παρήγορο είναι ότι οι χαμένες ψηφίδες δεν είμαστε εμείς αλλά και πάλι αυτή η απώλεια παρηγοριά δεν έχει. Γιατί είμαστε τελικάκαι εμείς. Ρίχνεις το δάκρυ και βλέπει ότι πάνω στη ράγα κυλά κι ύστερα χάνεται μέσα στο χώμα. Το δάκρυ ποτίζει το χώμα, το αίμα ποτίζει το χώμα, ο ιδρώτας.... Το σώμα μας θρέφει τη γη που πατούμε. 
    Και μέσα από αυτή τη γη, έρχεται πάλι η ζωή και φωνάζει....συνεχίζω. 

Ο Ύμνος της Αγάπης / Απόστολος Παύλος

 

 

όπως είναι γνωστό στον 
χριστιανικό κόσμο το τμήμα του 13ου Κεφαλαίου της Προς Κορινθίους Α' Επιστολής του Αποστόλου Παύλου προς την εκκλησία της Αρχαίας Κορίνθου και διασώζεται μέσω της Καινής Διαθήκης, είναι ένα από τα πιο αξιόλογα κείμενα της Αγίας Γραφής.

Αν ξέρω να μιλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη, τότε έγινα σαν ένας άψυχος χαλκός που βουίζει ή σαν κύμβαλο που ξεκουφαίνει με τους κρότους του. Και αν έχω το χάρισμα να προφητεύω και γνωρίζω όλα τα μυστήρια και όλη τη γνώση, και αν έχω όλη την πίστη, ώστε να μετακινώ με τη δύναμη της ακόμη και τα βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, τότε δεν είμαι τίποτε απολύτως.

Και αν πουλήσω όλη την περιουσία μου για να χορτάσω με ψωμί όλους τους φτωχούς, και αv παραδώσω το σώμα μου για να καεί, αλλά αγάπη δεν έχω, τότε σε τίποτε δεν ωφελούμαι.

Η αγάπη είναι μακρόθυμη, 

είναι ωφέλιμη, 

η αγάπη δε ζηλεύει, 

η αγάπη δεν ξιπάζεται (= δεν καυχιέται), 

δεν είναι περήφανη, 

δεν κάνει ασχήμιες, 

δε ζητεί το συμφέρον της, 

δεν ερεθίζεται, 

δε σκέφτεται το κακό για τους άλλους, 

δε χαίρει, όταν βλέπει την αδικία, 

αλλά συγχαίρει, όταν επικρατεί η αλήθεια. 

Όλα τα ανέχεται, 

όλα τα πιστεύει, 

όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει.

Αν υπάρχουν ακόμα προφητείες, θα έλθει μέρα που και αυτές θα καταργηθούν, αν υπάρχουν χαρίσματα γλωσσών και αυτά θα σταματήσουν, αν υπάρχει γνώση και αυτή θα καταργηθεί. Γιατί τώρα έχουμε μερική και όχι τέλεια γνώση και προφητεία· όταν όμως έλθει το τέλειο, τότε το μερικό θα καταργηθεί. Όταν ήμουν νήπιο, μιλούσα ως νήπιο, σκεφτόμουν ως νήπιο, έκρινα ως νήπιο. Όταν έγινα άνδρας, κατάργησα τη συμπεριφορά του νηπίου. Τώρα βλέπουμε σαν σε καθρέπτη και μάλιστα θαμπά, τότε όμως θα βλέπουμε το ένα πρόσωπο το άλλο πρόσωπο. Τώρα γνωρίζω μόνο ένα μέρος από την αλήθεια, αλλά τότε θα έχω πλήρη γνώση. Ώστε τώρα μας απομένουν τρία πράγματα: η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη. Πιο μεγάλη όμως από αυτά είναι η αγάπη.


Συνταγματικό δικαίωμα η κατοικία

    γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας 


 


Το Σύνταγμα είναι ο θεμελιώδης Νόμος κάθε Κράτους που  κατοχυρώνει τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών. Έτσι και στην Κύπρο, που θεωρεί τον εαυτό της κράτος δικαίου, το Σύνταγμα της αναφέρει σχετικά στο άρθρο 9:«Εκαστος έχει το δικαίωμα αξιοπρεπούς διαβιώσεως και κοινωνικής ασφάλειας» ανώ στο άρθρο 15 λέει: «Εκαστος έχει το δικαίωμα όπως η ιδιωτική και οικογενειακή αυτού ζωή τυγχάνει σεβασμού». Συμπερασματικά η  κατοικία και μάλιστα η πρώτη κατοικία ως χώρος επαρκούς στέγασης (είτε ατομικά είτε ολόκληρης  της οικογένειας) αποτελεί συνταγματικό δικαίωμα και περιλαμβάνεται στο δικαίωμα ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής. Πάνω σε αυτή τη διαπίστωση, σε τούτο το συμπέρασμα δεν επιδέχονται αρνήσεις, αντιρήσσεις διαφοροποιήσεις.

    Κι όμως η απόφαση για κατάργηση της αναστολής των εκποιήσεων και η διαδικασία που ακολουθείται πλέον καταργεί κάθε την δυνατότητα του οφειλέτη- πολίτη για άμεση αντίδραση. Και αντί το ίδιο το κράτος να καθορίζει τους κανόνες και να δρομολογεί τις εξελίξεις φαίνεται απλώς να τις ακολουθεί. Αφου γιγάντωσε το τραπεζικό σύστημα σε σημείο που να καθίσταται ο "μεγάλος αδελφός" καρατομεί  το υπαρκτό συνταγματικό δικαίωμα των πολιτών ακόμα και για την πρώτη κατοικία. Το κράτος οφείλει και πρέπει να σταματά την ασυδοσία των τραπεζών και να θέτει τέτοια οικονομικά όρια ώστε ακόμα το σύστημα να υπηρετείται με άνεση από τους οφειλέτες και με σύνεση (υπό κρατική εποπτεία) από τους τραπεζικούς οργανισμούς. Κάθε στιγμή και κάθε ώρα ο πολίτης - οφειλέτης πρέπει να έχει το κράτος δίπλα του, δικηγόρο, συνήγορο, υπερασπιστή. 

   Καταλήγοντας θα ήθελα να προσθέσω ότι θα περίμενε ο οποισδήποτε πολίτης πιο αποτελεσματική πολιτική από την Κυβέρνηση και άσκηση μεγαλύτερης πίεσης προς τις τράπεζες. Δεν μπορεί ένας τραπεζικός οργανισμός όση δύναμη οικονομική και εάν έχει να είναι υπεράνω του κράτους, πιο πάνω από το Σύνταγμα. Το σύνταγμα δεν είναι πτυχίο για να τοποθετείται σε φωτογραφοθήκη. Είναι θεμέλιος λίθος, αίμα από το αίμα των πολιτών. Και κάποια στιγμή πρέπει να γυρίσουμε σελίδα και να δούμε τον άνθρωπο - πολίτη και όχι τον πολίτη ως σκουπίδι.