Τι είναι ποίηση; Ποιος είναι ο ποιητής; (με απλά λόγια ) / Δημήτριος Γκόγκας

 Απάντηση σε ερώτηση φίλων στα πλαίσια μιας σχετικής συζήτησης

 

   

Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε ένα κεφαλοχώρι. Το σύνολο των κατοίκων του ήταν και είναι αγρότες. Κάποιοι από αυτούς είναι καλοί, κάποιοι μέτριοι και κάποιοι κακοί. Δηλαδή κάποιοι παράγουν καλή σοδειά, κάποιοι μέτρια και κάποιοι κακή. Και ανάλογα με την ποιότητα της παραγωγής τους εισπράττουν και τα δέοντα. Και ενώ μπορεί κάποιοι να μέμφονται ή να πειράζουν αρνητικά τους κακούς αγρότες ακόμα και τους μέτριους, κανείς δεν άκουσα να λέει στους άλλους να αλλάξουν επάγγελμα, ασχολία. Ορισμένοι που ενώ ήσαν καλοί λόγω μικρών μέσων (λίγα χωράφια, κακής ποιότητας εργαλεία κτλ) δεν παρήγαγαν αρκετά μεγάλη ποσότητα, είδαν το εισόδημά τους να μειώνεται. Έτσι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν και να ασχοληθούν με κάτι άλλο.

   Στο σχολείο, από το Δημοτικό ακόμα οι δάσκαλοι και οι καθηγητές μας γνώρισαν τους Έλληνες Ποιητές. Όσους δηλαδή το έργο τους είχε δει το φως της δημοσιότητας,  είχαν δηλαδή και τα μέσα να το προβάλλουν. Σε εποχές όπου η επικοινωνία ήταν πολύ πιο δύσκολη από την σημερινή, την εποχή όπου οι εκδοτικοί οίκοι είχαν ανοίξει το εύρος των εργασιών τους και επένδυαν πάνω σε γνωστούς συγγραφείς, ποιητές, εμείς δεν είχαμε άλλη δυνατότητα παρά να γνωρίζουμε τους δέκα, είκοσι, τριάντα ποιητές της Ελλάδας που μεσουρανούσαν ή είχαν ήδη γίνει γνωστοί μέσω των σχολικών βιβλίων. Φυσικά κανείς δεν έτρεχε στα βουνά και στα λαγκάδια να εντοπίσει τους λαϊκούς ποιητές, τους ανθρώπους δηλαδή της υπαίθρου που ενίσχυαν με παραλλαγές το δημοτικό τραγούδι και ποίημα, τους ανθρώπους που ασχολούνταν με την λαϊκή, δημοτική ποίηση ή με την συγγραφή στίχων και ποιημάτων. Όποιος είχε την οικονομική δυνατότητα να κατέβει στην πόλη και να καταθέσει την ψυχή του σε κάποιον εκδοτικό οίκο, ίσως είχε και την ευκαιρία να δει το έργο του στις βιτρίνες ενός βιβλιοπωλείου.

   Έτσι γνωρίσαμε τον Ελύτη, τον Καρυωτάκη, τον Σεφέρη, τον Κάλβο, τον Σολωμό, τον Καβάφη και τόσους άλλους (ας με συγχωρέσουν οι φίλοι που δεν αναφέρω τους πάντες) που η ποίησή τους κάθεται σε θρόνο πολύ ψηλό και πολλές φορές κάποιοι θεωρούν πως δεν μπορούμε να μιλούμε για αυτούς. Λάθος φυσικά. Και δεν θυμάμαι φυσικά να λέμε ότι είναι τόσοι πολλοί οι ποιητές. Το αντίθετο, αναζητούσαμε πάντα κάτι καινούργιο μια νέα φωνή, μια νέα ψυχή, ένα καινούργιο ποίημα.

   Σήμερα με την τεχνολογία να στα πόδια μας η αποκάλυψη τόσων πολλών ποιητών είναι συνταρακτική. Πολλές φορές τραγική. Είναι όμως γεγονός, μια πραγματικότητα που θα έπρεπε ο κόσμος να την περιμένει και να την αποδεχτεί χωρίς πολλές αντιρρήσεις και χωρίς πολλά πως και γιατί. Ο κόσμος έχει την δυνατότητα να εκφραστεί και μέσα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης να κάνει γνωστές τις ανησυχίες του, τις σκέψεις του, την ποίησή του. Την ασχολία του. Δημιουργούν πάρα πολλοί άνθρωποι ποίηση. Ποιούν ποιήματα. Και έχουν κάθε δικαίωμα να ονομάζονται ποιητές. Διότι πολύ απλά ποιητής είναι αυτός που γράφει ποίηση. Δεν είναι τίτλος γαλαζοαίματου, που δίνεται λόγω καταγωγής. Ούτε και τον ποιητή μπορεί να τον προσδιορίσει η καταγωγή, η εκπαίδευση, η μόρφωση, το επάγγελμα.

   Ναι στη σύγχρονη εποχή, οι ποιητές είναι πολλοί.  Θα υποστήριζα ότι είναι πολλοί περισσότεροι από το ποσοστό που μπορεί να αντέξει μια κοινωνία. Πολλοί από αυτούς είναι εξαίρετοι, κάποιοι καλοί ή μέτριοι και κάποιοι άλλοι κακοί. Η παραγωγή ποιημάτων αγγίζει το άπειρο, το αμέτρητο. Πόσο κακό μπορεί να είναι αυτό; Και γιατί κάποιοι από όλους όσους καλούνται ποιητές ή ασχολούνται με την ποίηση να θεωρούν την ύπαρξη ποιητών κακή κατάσταση;  Προσωπικά δεν βρίσκω ενοχλητικό στον λογοτεχνικό Γολγοθά την ύπαρξη κακών, μετρίων, καλών  και εξαίρετων ποιητών. Το αντίθετο. Η συνύπαρξη όλων των … κατηγοριών ποιότητας ποιητών μόνο θετικά μπορεί να κριθεί. Διότι μέσα από τις πολλαπλές παραγωγές μεμονομένων ποιημάτων και συλλογών θα αναδειχθεί ο καλύτερος και το καλύτερο ποίημα. Φυσικά και δεν είναι το ζητούμενο στο τέλος. Εξάλλου όλα είναι σχετικά και κρίνονται ανάλογα με τον χρόνο και τον τόπο. Και όσο και εάν κάποιοι κόπτονται τόσο αντίθετα για την ύπαρξη των ποιητικών διαγωνισμών, ας δούνε την σχετική ιστορία. Πάντα διοργανώνονταν ποιητικού αγώνες και πάντα αναδεικνύονταν νικητές και νικημένοι.  

Τι σημαίνει ποίηση άραγε; Ένας μεγάλος αριθμός ποιητών ή απασχολούντων με την ποίηση προσπάθησαν και έδωσαν ορισμούς. Ο κοινός παρονομαστής είναι ότι η ποίηση προάγει το καλό και πως είναι η μέγιστη κατάθεση της ψυχής του καθενός. Προσωπικά βρίσκω να με καλύπτει  ο ορισμό της ποίησης από τον σημαντικό Αργεντινό συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχες: «Ποίηση είναι η έκφραση του ωραίου, διαμέσου λέξεων περίτεχνα υφασμένων μεταξύ τους». Όποιος λοιπόν ποιεί τούτο ή προσπαθεί να ποιήσει αυτό, γιατί δεν θα πρέπει να ονομαστεί από εμάς ποιητής ή να ονομάσει τον εαυτό του ποιητή χωρίς ντροπή, ενοχή και ενδοιασμό;