γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας
Με αφορμή μια συζήτηση που είχα αυτές τις μέρες πάνω στο Κυπριακό Πρόβλημα και "αρνούμενος" να δεχτώ την ουσία (και τη σημασία) της φράσης «η Κύπρος κείται μακράν» ως πρόταση διχαστικού χαρακτήρα μεταξύ των δύο ομοεθνών λαών, των Ελλαδιτών και των Κυπρίων, αποφάσισα ως ιστορικά «αδιάβαστος» για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που φέρεται να λέχτηκε, να εξακριβώσω και να παραθέσω τα στοιχεία της έρευνας.
α. Στον διαδικτυακό τόπο της εφημερίδας «Η σημερινή» της Κύπρου διαβάζουμε σε πολιτική ανάλυση της 25ης Μαρτίου του 2014 ότι : «Στις 14 Αυγούστου 1974, σε συνεδρία στην πρωθυπουργική κατοικία, οι Βρετανοί πήραν την τελική απόφαση ότι θα άφηναν τους Τούρκους να προχωρήσουν δίχως να κάνουν τίποτα. Ο Χάρολτ Γουίλσον (Βρετ. Πρωθυπουργός) ήταν της άποψης ότι ούτε η βρετανική κυβέρνηση ούτε τα Ηνωμένα Έθνη έπρεπε να εμπλακούν στρατιωτικώς με την Τουρκία. Την ίδια στάση κράτησε και ο Αμερικανός Υπ. Εξωτερικών Δρ Χένρι Κίσιγκερ (ο οποίος ακολουθούσε τη βρετανική πολιτική και όχι αντιστρόφως). Την ίδια μέρα, ο Κ. Καραμανλής ζήτησε από τους Βρετανούς κάλυψη να στείλει αεροπορικώς από την Κρήτη ενίσχυση της Εθνικής Φρουράς μια δύναμη 10.000 ανδρών στην Κύπρο, όμως η απάντηση ήταν αρνητική από τον Τζέιμς Κάλαχαν (Βρετ. Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας).»[1]
Στο σημείο αυτό προκύπτει το εύλογο ερώτημα: Πως είναι δυνατόν ο Έλληνας Πρωθυπουργός που σκέφτεται πως η Κύπρος είναι μακριά από την Ελλάδα, να προτείνει την αποστολή αεροπορικώς από την Κρήτη δύναμη 10.000 ανδρών με σκοπό να ενισχύσει την άμυνα του νησιού;
β. Μεσολαβεί κάτι άλλο (;) μέχρι το διάγγελμά του προς τον Ελληνικό λαό την
ίδια ημέρα, δηλαδή στις 14 Αυγούστου του 2014, όπου ακούγεται καθαρά να λέει
ότι: «Η ένοπλος αντιμετώπισις των Τούρκων καθιστατο αδύνατος…και λόγω
...αποστάσεως και λόγω των γνωστών...τετελεσμένων γεγονότων. Και δεν ήταν δυνατόν
να επιχειρηθεί χωρίς τον κίνδυνο εξασθένησης της άμυνας της Ελλάδας». [2]
Βέβαια εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Μακάριος δεν επιθυμούσε την ένωση με την Ελλάδα από την στιγμή που δεν έγινε δεκτή η πρότασή του να χριστεί αντιβασιλέας. [3]
ε. Σε άρθρο της η εφημερίδα «Φilenews» (18 Σεπ 2021) γράφεται ότι: «Το δόγμα «η Κύπρος κείται μακράν», το είχε πει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, τον Αύγουστο του 1974, ανακεφαλαιώνοντας εν πολλοίς τη στάση της Αθήνας έναντι των όσων διαδραματίζονταν στην Κύπρο, με την εισβολή της Τουρκίας και την προέλαση του Αττίλα στο νησί. Η Ελλάδα δεν μπορούσε -όπως αναφέρθηκε- να βοηθήσει την Κύπρο και το «είστε μόνοι σας», εξέφραζε μια πραγματικότητα.»
Θεωρώ ότι μια φράση δεν
μπορεί ούτε να χαρακτηρισθεί ως δόγμα αλλά ούτε να εκφράσει την εξωτερική πολιτική
μιας χώρας. Εξάλλου οι μαρτυρίες των πολεμιστών του 1974, των ανθρώπων που
πολέμησαν και αμύνθηκαν στην εισβολή των Τούρκων απέδειξαν περίτρανα το «ομόψυχον»
Ελλαδιτών και Κυπρίων. [5]
Ο συντάκτης τη φράση με «συμβολική έννοια» και δικαιολογείται κατά κάποιο τρόπο η αδράνεια της ελληνικής πλευράς. Όμως αυτή η στάση δεν αποτελεί και συγχωροχάρτι. [7]
ι. Στην Ιστοσελίδα: «ΟΛΥΜΠΙΑ» και στις 7 Σεπ 2020
αναγράφεται : Η Κύπρος ουδέποτε έκειτο μακράν για τον Εθνάρχη
και πιο συγκεκριμένα: «Όπως αποδεικνύεται τελικώς πίσω από την φράση: «Η Κύπρος
κείται μακράν», κρύβονταν χουντικοί και ακροδεξιοί νοσταλγοί του καθεστώτος.
Παρότι κανείς δεν θα μπορούσε να κατηγορήσει μία
κυβέρνηση υπηρεσιακή, μόλις 20 ημερών, που ανέλαβε στο μεσοδιάστημα του Αττίλα
1 και Αττίλα 2 και με δεδομένο ότι στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων βρίσκονταν
οι συνεργοί εκείνων, που κρατούσαν σε ομηρία την Ελλάδα για 7 χρόνια, κάποιοι
δημιούργησαν και φρόντισαν να συντηρείται το μεγάλο ΨΕΜΑ. Πως ο Εθνάρχης,
Κωνσταντίνος Καραμανλής, ήταν αυτός που αρνήθηκε την αποστολή στρατιωτικής
δύναμης βοήθειας και αποτροπής στην Κύπρο, απέναντι στην τουρκική εισβολή…»
Το άρθρο υπογράφεται από τον κ. Κώστα Βενιζέλο [10]
ια. Στη ιστοσελίδα «Γνωμολογικόν» η
φράση αποδίδεται στην Κ. Καραμανλή. [11]
Συμπεράσματα:
1.
Η φράση αποδίδεται στην Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος την είπε στις 14
Αυγ 1974.
2.
Όμως όσο και αν προσπάθησα δεν μπόρεσα να βρω την καταγραφή της σε αρχεία ως έχει, δηλαδή ως «Η Κύπρος κείται
μακράν» πλην των πολλαπλών (είναι αλήθεια) αναφορών συντακτών, αρθογράφων,
δημοσιογράφων, συγγραφέων κτλ σε διάφορες έντυπες και διαδικτυακές εφημερίδες
και λοιπούς ιστότοπους. Κάποιος δηλαδή να αναφέρει π.χ ότι την φράση αυτή είναι
γραμμένη στα πρακτικά της …τάδε συνεδρίασης.
3.
Στο διάγγελμα της 14ης Αυγ 2014 προς τον ελληνικό λαό ο
Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέφερε ότι: «Η ένοπλος αντιμετώπισης των Τούρκων καθιστατο αδύνατος…και λόγω …αποστάσεως
και λόγω των γνωστών..τετελεσμένων γεγονότων. Και δεν ήταν δυνατόν να
επιχειρηθεί χωρίς τον κίνδυνο εξασθένησης της άμυνας της Ελλάδας»
4.
Υπήρξαν προσπάθειες αποδόμησης αυτής της φράσης και δικαιολόγησης της σε
πολλαπλά επίπεδα (πολιτικό – στρατιωτικό- δημοσιογραφικό κτλ)
5.
Κατόπιν λοιπόν των παραπάνω επισημάνσεων θεωρώ ότι η φράση «Η Κύπρος
είναι μακράν» δεν λέχτηκε όπως μας έχει μεταφερθεί μέχρι και τις μέρες μας.
Πιθανολογώ ότι αποτελεί σύντομη γραφή μέρους του διαγγέλματος του Κωνσταντίνου
Καραμανλή της 14ης Αυγ 1974, με το οποίο καθιστά σαφές ότι λόγω
απόστασης (μακράν!) η Ελλάδα δεν μπορεί να παρέμβει στην Κύπρο.
6.
Η άποψή μου δεν αναιρεί το γεγονός ότι η φράση «Η Κύπρος είναι μακράν» αντικατοπτρίζει
πλήρως την ουσία του διαγγέλματος και δικαιολογείται ως ένα σημείο, αλλά δεν
μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για τα λάθη της Ελλάδας έναντι της Κύπρου την
χρονική εκείνη περίοδο.
7.
Ας μείνουμε σήμερα, ως αδελφοί λαοί ενωμένοι και ας προσπαθούμε συνέχεια
να μειώνουμε τις όποιες αποστάσεις μας χωρίζουν και προσπαθούν κάποιοι
παράγοντες να μας οριοθετούν. Η μοίρα μας είναι κοινή και έτσι πρέπει να την
αντιμετωπίζουμε.
Παραπομπές
:
[2] https://www.youtube.com/watch?v=0BjR47bJ46g
[3]
« Ο Μακάριος ζήτησε, αν μπορούσε να γίνει Αντιβασιλέας
(σ. 198), ο δε Γαρουφαλιάς απάντησε ότι «το Σύνταγμα της Ελλάδας καθορίζει
περιοριστικά τις περιπτώσεις Αντιβασιλείας σε μόνον την ασθένεια του Βασιλέως.
Θεσμός, όπως ο αγγλικός θεσμός της Αντιβασιλείας των Ινδιών, δεν υπάρχει σε
μας. Υπάρχει μόνον ο θεσμός του Υπουργού - Γενικού Διοικητού». «Αυτό δεν με
ενδιαφέρει», απάντησε ο Μακάριος» «Πέτρος Ευαγγ. Γαρουφαλιάς, Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας επί
κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου, στο βιβλίο του «Ελλάς και Κύπρος». (Τραγικά
σφάλματα, ευκαιρίες που χάθηκαν 19/2/1964-15/7/1965). Σελ: 198]
[5] https://www.philenews.com/f-me-apopsi/arthra-apo-f/article/1294083
[6] Στέφανος Κωνσταντινίδης: Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. https://simerini.sigmalive.com/article/2019/5/18/pos-torpilisteke-to-skhedio-monomerous-enoses/
[7] https://www.kathimerini.gr/opinion/561466456/o-karamanlis-kai-o-attilas-2/
[8] https://www.epilekta.com/2017/08/blog-post_508.html
[9] https://www.mikrometoxos.gr/apo-to-i-kypros-keitai-makran-toy-konstantinoy/
[10] https://www.olympia.gr/1416090/istoria/i-kypros-oudepote-ekeito-makran-gia-ton-ethnarchi/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου