Η ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΝΗΠΙΩΝ

γράφει ο Δημήτριος Γκόγκας 

    

Η σφαγή των νηπίων είναι ένα τραγικό γεγονός που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη και αφορά στην θανάτωση όλων των παιδιών από δύο ετών και κάτω ύστερα από εντολή του Βασιλιά Ηρώδη του Μέγα της Ιουδαίας, όταν αυτός κατάλαβε ότι εξαπατήθηκε από τους Μάγους που προσκύνησαν τον Ιησού Χριστό κατά τη γέννησή του και του είχαν υποσχεθεί ότι θα επιστρέψουν στο παλάτι  να του πούνε που ακριβώς γεννήθηκε ο νέος βασιλιάς ώστε να μεταβεί και αυτός και να τον προσκυνήσει.

      Το γεγονός αυτό καταγράφεται μονάχα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Κανένας άλλος Ευαγγελιστής δεν αναφέρει αυτό το βίαιο γεγονός.

 Ας διαβάσουμε πως περιγράφεται το γεγονός στην Καινή Διαθήκη:

Ἡ σφαγὴ τῶν νηπίων τῆς Βηθλεὲμ ἀπὸ τὸν ῾Ηρώδην

[Κατά Ματθαίον: 2,16-18] 

16 Τότε Ἡρῴδης ἰδὼν ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων.

17 Τότε ἐπληρώθη τὸ ρηθὲν ὑπὸ Ἱερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος·

18 φωνὴ ἐν Ραμᾷ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς· Ραχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς, καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν.

Μετάφραση

16 Τότε ὁ Ἡρώδης, ἐπειδὴ εἶδε ὅτι ἐξαπατήθηκε ἀπὸ τοὺς μάγους, ἐθύμωσε πάρα πολὺ καὶ ἔστειλε καὶ ἐσκότωσε ὅλα τὰ παιδιὰ εἰς τὴν Βηθλεὲμ καὶ εἰς ὅλα τὰ περίχωρά της ἀπὸ δύο ἐτῶν καὶ κάτω, σύμφωνα πρὸς τὸν χρόνον, τὸν ὁποῖον ἐξακρίβωσε ἀπὸ τοὺς μάγους.

17 Τότε ἐκπληρώθηκε ἐκεῖνο ποὺ ἐλέχθη διὰ τοῦ Ἱερεμία τοῦ προφήτου,

18 «Φωνὴ ἀκούσθηκε εἰς τὴν Ραμά, θρῆνος, κλάμα καὶ μεγάλος ὀδυρμός. Ἦτο ἡ Ραχὴλ ποὺ ἔκλαιε τὰ παιδιά της καὶ δὲν ἤθελε νὰ παρηγορηθῇ, διότι δὲν ὑπάρχουν πλέον.

       Είναι γνωστό ότι ο Ηρώδης ο Μέγας βασίλευσε στην Ιουδαία από το 37π.Χ μέχρι και το 4π.Χ χρονιά του θανάτου του. Συμπερασματικά και αφού έδωσε εντολή να θανατωθούν τα νήπια από δύο ετών και κάτω, ο Ιησούς γεννήθηκε τουλάχιστον  το 7 ή 6 π.Χ. 

Σχετικά με το γεγονός αυτό επισημαίνουμε ότι:

 

Ø Υπάρχει έντονος προβληματισμός στις τάξεις των θεολόγων και των ερευνητών σχετικά με την ιστορική αλήθεια του γεγονότος.

Ø Δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά από τον ιστορικό της εποχής εκείνης Φλάβιο Ιώσηπο ο οποίος έζησε από το 37 – 100 μ.Χ.

Ø Η ιστορία της σφαγής των νηπίων αναφέρεται στο απόκρυφο ευαγγέλιο ή πρωτο- ευαγγέλιο του Ιακώβου και πιο συγκεκριμένα στις παραγράφους 22 και 23: «22. 1. Όταν κατάλαβε ο Ηρώδης οτι τον ξεγέλασαν οι μάγοι, οργίστηκε και έστειλε φονιάδες παραγγέλνοντας τους: «Σκοτώστε τα βρέφη απο δύο χρονών και κάτω». 2. Όταν άκουσε η Μαριάμ ότι σκοτώνουν τα βρέφη, φοβισμένη πήρε το παιδί, το σπαργάνωσε και το έκρυψε σε ένα παχνί βοδιών. 3. Η δε Ελισάβετ όταν πληροφορήθηκε ότι ψάχνουν τον Ιωάννη, τον άρπαξε και κατευθύνθηκε προς την ορεινή περιοχή, ψάχνοντας χώρο για να τον κρύψει, αλλά χώρος για κρύψιμο δεν υπήρχε. Αναστέναξε τότε η Ελισάβετ με δυνατή φωνή και είπε: «Όρος Θεού δέξου τη μητέρα με το παιδί της». Και επειδή η Ελισάβετ δεν μπορούσε να ανέβει, αμέσως σχίστηκε το όρος και την δέχτηκε. Υπήρχε φως που τους φώτιζε, γιατί άγγελος Κυρίου ήταν μαζί τους και τους προστάτευε. 23. 1. Ο Ηρώδης έψαχνε τον Ιωάννη και έστειλε υπηρέτες στον Ζαχαρία ρωτώντας: «Πού έκρυψες τον γιο σου; «Αυτός τους αποκρίθηκε: «Εγώ είμαι λειτουργός του Θεού και βρίσκομαι στο Ναό του Κυρίου, δεν ξέρω που είναι ο γιος μου». 2. Έφυγαν οι υπηρέτες και ανακοίνωσαν στον Ηρώδη όλα αυτά. Οργισμένος ο Ηρώδης είπε: «Ο γιος του θα βασιλέψει στο Ισραήλ». Έστειλε πάλι υπηρέτες σε αυτόν ρωτώντας: «Πες την αλήθεια, που είναι ο γιος σου; Γνωρίζεις καλά ότι η ζωή σου είναι στα χέρια μου». 3. Και είπε ο Ζαχαρίας: «Μάρτυρας του Θεού θα γίνω αν χύσεις το αίμα μου, γιατί την ψυχή μου θα τη δεχτεί ο Δεσπότης, αφού αίμα αθώο χύνεις στα πρόθυρα του Ναού του Κυρίου». Στο γλυκοχάραμα σκότωσαν τον Ζαχαρία, οι υιοί όμως του Ισραήλ δεν γνώριζαν το φόνο.»

Ø Αναφορά γίνεται και στο απόκρυφο ευαγγέλιο του Νικόδημου (Πρακτικά της δίκης του Ιησού) ως ακολούθως: «…Και όταν άκουσε ο Ηρώδης από τους Μάγους ότι γεννήθηκε ένας βασιλιάς, θέλησε να τον σκοτώσει. Το έμαθε ο πατέρας του ο Ιωσήφ, τον πήρε μαζί με την μητέρα του και φύγαν στην Αίγυπτο. Και όταν τ΄ άκουσε ο Ηρώδης αφάνισε τα παιδιά των Εβραίων που γεννήθηκαν στην Βηθλεέμ.»

Ø Ο ρωμαίος ιστορικός Μακρόβιος Αμβρόσιος Θεοδόσιος, που έζησε τον 5ο αιώνα, αναφέρει σε έργο του, ότι ανάμεσα στα θύματα ήταν και ο μικρός γιος του Ηρώδη, Αντίπατρος, για τον οποίο ο παρανοϊκός βασιλιάς είπε το εξής αμίμητο: «Κρείσσον Ηρώδου ύα είναι, ή υία» («Καλλίτερα να είναι κάποιος χοίρος του Ηρώδη παρά γιος του»).

Ø Ο αμερικανός καθολικός ιερωμένος Ρέιμοντ Μπράουν (1928-1998) αναφερόμενος στο γεγονός λέει ότι επειδή ο πληθυσμός της Βηθλεέμ την εποχή εκείνη δεν ξεπερνούσε τους 1000 κατοίκους ο αριθμός των νεκρών βρεφών δεν θα ήταν μεγάλος (Έχουν γραφεί σε πηγές ότι ο αριθμός των θανατωμένων βρεφών ήταν 14.000 ή 144.000) Στην «Καθολική εγκυκλοπαίδεια» γίνεται λόγος για λίγα παιδιά μικρά που δεν ξεπερνούν σε αριθμό τα 20.

Ø Σε άρθρο τού ομότιμου καθηγητή τής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Γεωργίου Π. Πατρώνου, με τίτλο: "Η σφαγή τών νηπίων κατά την Καινή Διαθήκη", που δημοσιεύθηκε στο ένθετο περιοδικό "Ιστορικά" (Νο 216), τής Ελευθεροτυπίας 18 Δεκεμβρίου 2003 σελ. 34-41,διαβάζουμε εξαιρετικές προσεγγίσεις πάνω στο θέμα αυτό, όσο αφορά την ιστορικότητα, τον αριθμό 14.000 αλλά και γενικότερα τον συμβολισμό του γεγονότος.

Ø Στα αρχεία της ιστορίας της ιατρικής 2018, 35(6):811-814  πάνω στο θέμα των νοσημάτων του βασιλιά Ηρώδη βρίσκουμε το ακόλουθο εδάφιο:«…Στον χριστιανικό κόσμο παραμένει απεχθής λόγω της διαταγής του για τη σφαγή των νηπίων της Βηθλεέμ, … ενέργεια η οποία αμφισβητείται όχι ως προς την πράξη αλλά ως προς τον αριθμό των θυμάτων8 και πιθανολογείται σφαγή 20 περίπου νηπίων, αφού η Βηθλεέμ ήταν ένα μικρό και άσημο χωριό9 με τον αριθμό των σφαγιασθέντων 14.000 νηπίων να παραμένει στα όρια της θρησκευτικής μυθοπλασίας

Ø Ο αμερικανός Καινοδιαθηκολόγος Ντάνιελ Χάρινγκτον (1940-2014) εκφράζει τις αμφιβολίες του για την ιστορικότητα της σφαγής των νηπίων.

Ø Το περιοδικό «National Geographic» σε έρευνά του, αθωώνει τον Ηρώδη.

Ø Ο Ούγγρος θεολόγος Γκέζα Βέρμες (1924-2013) και ο αμερικανός συνάδελφός του Εντ Σόντερς (1937) θεωρούν τη σφαγή των νηπίων «δημιουργική αγιογραφία».

 

Λοιπά

 

Ο χριστιανικός κόσμος, που θεωρεί τα θανατωθέντα νήπια ως τους πρώτους μάρτυρες της πίστης, τιμά τη μνήμη τους κάθε χρόνο στις 28 Δεκεμβρίου (Καθολική Εκκλησία) και στις 29 Δεκεμβρίου (Ορθόδοξη Εκκλησία).

 

Απολυτίκιο

Ως θύματα δεκτά, ως νεόδρεπτα ρόδα και θεία απαρχή, και νεόθυτοι άρνες, Χριστώ τω ώσπερ νήπιον, γεννηθέντι προσήχθητε, αγνά Νήπια, την του Ηρώδου κακίαν, στηλιτεύοντα και δυσωπούντα απαύστως, υπέρ των ψυχών ημών.

 

 

Πηγές :

 

Ø Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο

Ø Απόκρυφο Ευαγγέλιο του Ιακώβου

Ø Απόκρυφο Ευαγγέλιο του Νικόδημου (Πρακτικά της Δίκης του Ιησού)

Ø Ιστορία της Ιατρικής (Τα νοσήματα του Ηρώδη)

Ø Βικιπαίδεια

Ø Ιστοσελίδα: https://www.sansimera.gr/articles/867

Ø Ιστοσελίδα: https://www.oodegr.com/oode/grafi/kd/nipia.htm

Ø  Ιστοσελίδα: https://autochthonesellhnes.blogspot.com/2017/11/blog-post_92.html